آنمی

کمبود آهن زمانی رخ می دهد که در بدن آهن کافی وجود نداشته باشد که منجر به وضعیتی به نام کمخونی می شود. بدن برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. اگر هموگلوبین کافی در اختیار بدن نباشد، بافت ها و ماهیچه ها اکسیژن کافی دریافت نمی کنند. اگرچه انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد، کم خونی فقر آهن شایع ترین نوع آن در سراسر جهان است. علائم کم خونی فقر آهن بسته به شدت کم خونی، سرعت رخ دادن آن، سن و وضعیت سلامتی متفاوت است.

علائم کم خونی در بدن

در این مقاله 14 علامت کمبود آهن را بررسی می کنیم. علاوه بر این، به شما می گوییم اگر علائم کم خونی فقر آهن دارید برای رفع آن چه کنید.

1. خستگی غیرمعمول

احساس خستگی یکی از شایع ترین علائم کم خونی فقر آهن است. خستگی به این دلیل اتفاق می افتد که بدن آهن مورد نیاز برای ساخت پروتئینی به نام هموگلوبین را ندارد که به حمل اکسیژن در بدن کمک می کند. بدون هموگلوبین کافی، اکسیژن کمتری به بافت ها و ماهیچه ها می رسد و آنها را از انرژی محروم می کند.همچنین قلب باید سخت‌ تر کار کند تا خون غنی از اکسیژن بیشتری را در بدن حرکت دهد، که می‌ تواند فرد را خسته کند. از آنجایی که خستگی اغلب بخشی از یک زندگی پرمشغله و مدرن است، تشخیص کمبود آهن تنها بر اساس این علامت دشوار است. با این وجود، خستگی مرتبط با کمبود آهن ممکن است همراه با ضعف، تحریک پذیری یا مشکل در تمرکز باشد.

2. پوست رنگ پریده

رنگ پریدگی پوست و ملتحمه از دیگر علائم کم خونی فقر آهن هستند. هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز به خون رنگ قرمز می دهد، بنابراین سطوح پایین ناشی از کمبود آهن باعث می شود خون کمتر قرمز شود. به همین دلیل است که پوست افراد مبتلا به کمبود آهن ممکن است رنگ یا گرمای خود را از دست بدهد. یک مطالعه در کودکان 6 تا 11 ساله نشان داد که رنگ پریدگی مرتبط با کمبود آهن ممکن است در سراسر بدن ظاهر شود یا به یک ناحیه مانند صورت، لثه ها، داخل لب یا پلک پایین و ناخن ها محدود شود. رنگ پریدگی یکی از اولین مواردی است که پزشکان به عنوان علائم کمبود آهن به دنبال آن هستند. با این حال، این وضعیت باید با آزمایش خون تایید شود.

3. تنگی نفس

هموگلوبین گلبول‌های قرمز خون را قادر می‌ سازد تا اکسیژن را در سراسر بدن حمل کنند. هنگامی که سطح هموگلوبین پایین است، عضلات اکسیژن کافی برای انجام فعالیت های عادی مانند راه رفتن دریافت نمی کنند. در نتیجه، با تلاش بدن برای دریافت اکسیژن بیشتر، سرعت تنفس افزایش می یابد. به همین دلیل است که تنگی نفس یک علامت رایج است. اگر هنگام انجام کارهای روزانه مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله ها یا ورزش دچار تنگی نفس می شوید ممکن است دچار کم خونی باشید.

4. سردرد

کمبود آهن به ویژه در هنگام عادت ماهانه، ممکن است باعث سردرد شود. با وجود اینکه که ارتباط بین کمبود آهن و سردرد به دقت مشخص نیست، محققان معتقدند عوامل متعددی مانند رابطه بین تغییر عملکرد دوپامین و استروژن  ممکن است دخیل باشند. اگرچه دلایل زیادی برای سردرد وجود دارد، سردردهای مکرر ممکن است از علائم کمبود آهن باشد.

5. احساس تپش قلب

در کم خونی فقر آهن، سطوح پایین هموگلوبین پایین تر از حد نرمال است؛ به این دلیل قلب برای حمل اکسیژن باید سخت تر از حالت عادی کار کند. این کار ممکن است منجر به ضربان قلب نامنظم یا احساس تپش قلب شود. در نتیجه، کمبود آهن ممکن است خطر نارسایی قلبی و بیماری عروق کرونر قلب را افزایش دهد.

6. مو و پوست خشک و آسیب دیده

پوست و موی خشک یا آسیب دیده می تواند یکی از علائم کم خونی فقر آهن باشد. کمبود آهن باعث کاهش سطح هموگلوبین در خون می شود که ممکن است میزان اکسیژن در دسترس برای سلول هایی که باعث رشد مو می شوند را کاهش دهد و ممکن است موها خشک و ضعیف شوند. کمبود آهن همچنین با ریزش مو مرتبط است.

7. تورم و درد زبان یا دهان

برخی علائم مانند زبان متورم، ملتهب، رنگ پریده و یا زبانی که به طرز غیرعادی صاف است؛ می تواند نشان دهنده کمبود آهن باشد. کمبود آهن همچنین ممکن است علائم دیگری مانند خشکی دهان، احساس سوزش در دهان، زخم و ترک های قرمز در گوشه دهان و زخم های دهانی ایجاد کند.

8. بی قراری پا

علائم کم خونی فقر آهن با سندرم پای بیقرار مرتبط است. پای بیقرار بیماری است که در آن، میل شدید به حرکت دادن پاها در حالت استراحت وجود دارد. همچنین این بیماری ممکن است باعث احساس خارش ناخوشایند در پاها شود که این علائم معمولا شب ها بدتر می شوند و خوابیدن مشکل می شود. علل سندرم پای بیقرار اولیه به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، نوع ثانویه ممکن است به دلیل کم خونی فقر آهن رخ دهد. افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن 6 برابر بیشتر از جمعیت عمومی احتمال ابتلا به سندرم پای بیقرار دارند.

9. ناخن های شکننده یا قاشقی شکل

یکی از علائم کم خونی که شیوع کمتری دارد، ناخن های شکننده یا قاشقی شکل است. این وضعیت کویلونیشیا نامیده می شود. در ابتدا ناخن ها شکننده هستند و به راحتی خرد می شوند. و سپس در مراحل بعدی، ناخن‌ های قاشقی شکل ایجاد می شوند. البته این مشکل یک عارضه جانبی نادر است که تنها در 5 درصد از افراد مبتلا به کمبود آهن رخ می دهد و معمولا فقط در موارد شدید دیده می شود.

10-14. سایر علائم بالقوه کم خونی

چندین علامت دیگر نیز وجود دارد که ممکن است نشان دهنده پایین بودن سطح آهن باشد. این موارد شیوع کمتری دارند و ممکن است به علت بیماری های دیگری غیر از کمبود آهن رخ دهند.
هوس غذاهای عجیب یا مواد غیر خوراکی که پیکا نامیده می شود: معمولا شامل هوس خوردن یخ، خاک رس، خاک، گچ یا کاغذ می شود، می تواند به علت کمبود آهن رخ دهد. همچنین ممکن است پیکا در دوران بارداری بروز کند.
احساس افسردگی: کم خونی فقر آهن ممکن است با افسردگی در بزرگسالان همراه باشد. افراد باردار مبتلا به کمبود آهن نیز ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی باشند.
دست و پاهای سرد: کمبود آهن به معنای اکسیژن رسانی ضعیف تر به دستها و پاها است. البته برخی افراد ممکن است احساس سرمای بیشتری نسبت به سایر افراد در دست و پا داشته باشند.
عفونت های مکرر: از آنجایی که آهن برای یک سیستم ایمنی سالم مورد نیاز است، کمبود آن ممکن است خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
اشتهای کم: کمبود آهن به دلیل تغییر در هورمون گرسنگی (گرلین)، باعث کاهش اشتها می شود.

علائم کم خونی در کودکان

کمبود آهن شایع ترین کمبود تغذیه ای در کودکان و نوجوانان در سراسر جهان است. علائم کم خونی در کودکان شامل خستگی، ضعف، رنگ پریدگی، تحریک پذیری و سبکی سر است. در کم خونی مزمن، خشکی دهان، التهاب لب، ریزش مو، و گلوسیت آتروفیک شایع هستند. علائم عصبی مانند اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD) و سندرم پای بیقرار نیز مشاهده شده است.

علائم کم خونی در سالمندان

کم خونی در سالمندان شایع است. در این گروه سنی، علائم می تواند به شکل خستگی، رنگ پریدگی، تنگی نفس، درد قفسه سینه و ادم یا احتباس مایعات مشاهده شود. در مقایسه با افراد جوان تر، افراد مسن با احتمال بیشتری به کم خونی فقر آهن مبتلا می شوند. در افراد مسن احتمال بیشتری وجود دارد که از برخی داروها مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، ضد انعقادها و مهارکننده های پمپ پروتون برای مدت طولانی استفاده کنند که ممکن است باعث از دست دادن خون یا کاهش جذب آهن شود.

علل شایع کم خونی

کمبود آهن می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد و تقریبا در هر سنی ممکن است رخ دهد. دریافت ناکافی آهن، بیماری التهابی روده (IBD) یا بیماری سلیاک، افزایش نیاز به آهن در دوران بارداری، از دست دادن خون در دوره قاعدگی و یا خونریزی داخلی و خونریزی معده یا روده از دلایل اصلی کمخونی فقر آهن هستند.
علل رایج کم خونی شامل شرایط التهابی مانند بیماری های خود ایمنی، سرطان و بیماری مزمن کلیوی، تالاسمی، کمبود فولات یا ویتامین B12، مسمومیت سرب، اختلال مصرف الکل، بیماری کبد، کم کاری تیروئید و مصرف برخی داروها از جمله داروهای شیمی درمانی، دیابت، داروهای ضد میکروبی و همچنین دیورتیک ها است.

با مکمل های مناسب کم خونی آشنا شوید: قرص بیس گلیسینات فرکو پلاس ویواتیون

برای درمان کم خونی چه باید کرد؟

اگر احساس می کنید علائم کم خونی دارید، حتما با یک پزشک صحبت کنید و مشاوره بگیرید. اگر پزشک شما تشخیص دهد که دچار بیماری کم خونی فقر آهن هستید، جای نگرانی نیست؛ زیرا این بیماری به راحتی قابل درمان است. هدف درمان پر کردن ذخایر آهن بدن و رساندن هموگلوبین به سطح نرمال است.
یک گزینه که پزشک شما توصیه خواهد کرد، استفاده از مواد غذایی غنی از آهن است. مواد غذایی غنی از آهن شامل گوشت قرمز، مانند گوشت گاو، گوسفند و مرغ، سبزی های برگ تیره مانند اسفناج و کلم پیچ، میوه های خشک مانند کشمش و زردآلو، حبوبات، غذاهای دریایی، غذاهای غنی شده با آهن و دانه ها و آجیل هستند.
در صورت نیاز، پزشک شما می تواند برای شما مکمل های آهن تجویز کند. نباید مکمل های آهن را خودسر و بدون دستور پزشک مصرف کرد؛ زیرا ممکن است مصرف آهن از طریق رژیم غذایی برای شما کافی باشد و نیز مصرف مکمل های آهن ممکن است عوارض جانبی از جمله دل درد، یبوست یا اسهال، سوزش سردل، حالت تهوع یا استفراغ و مدفوع سیاه ایجاد کند. البته می توانید این عوارض جانبی را با مصرف انواع خاصی از مکمل ها، مانند بیس گلیسینات آهن شلاته به حداقل برسانید. 
برای جذب مؤثرتر آهن باید در کنار آن از مصرف مکمل ها یا غذاهای حاوی کلسیم مانند آنتی اسیدها یا شیر خودداری کنید؛ چراکه کلسیم می تواند جذب آهن را محدود کند. برعکس، ترکیب آهن با ویتامین C می تواند جذب آهن را افزایش دهد.

کلام آخر
کم خونی فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی در سراسر جهان است. علائم اغلب به شدت کم خونی بستگی دارد. علائم شایع شامل خستگی، رنگ پریدگی، تنگی نفس و خشکی یا آسیب مو و پوست است. اگر فکر می کنید علائم کمبود آهن دارید، با پزشک مشورت کنید و از مواد غذایی یا مکمل های حاوی آهن استفاده کنید.

گردآورنده: نگار رفیعی
منبع: healthline

همانطور که همه ما میدانیم آهن یک ریزمغذی ضروری برای بدن است که بسیاری از افراد از کمبود آن رنج می برند. مصرف قرص آهن بهترین راه برای درمان کمخونی ناشی از کمبود آهن است. انواع قرص آهن در بازار وجود دارد و با توجه به نوع نمکی که در ساخت آن استفاده شده است اثربخشی آن متفاوت است.
آهن به طور کلی به اشکال زیر تولید می شود:

انواع قرص آهن

از انواع قرص آهن می توان به فومارات آهن، گلوکونات آهن، سولفات آهن و بیس گلیسینات آهن اشاره کرد. برخی از این مکمل ها ممکن است در فرد مشکلات گوارشی ایجاد کند. آهن فومارات دارای زیست فراهمی کم و عوارض جانبی قابل توجهی است. فومارات آهن ممکن است برای افرادی که مبتلا به بیماری کرون و سایر بیماری های گوارشی هستند مضر باشد و نگرانی هایی در مورد زیست فراهمی این نوع آهن وجود دارد. آهن سولفات پرکاربردترین شکل مکمل آهن برای درمان کمخونی است چرا که ارزان و در دسترس است ولی عوارض گوارشی زیادی دارد. از طرف دیگر سولفات آهن جذب بسیار پایینی دارد و برای مکمل درمانی باید دوزهای بالایی برای بیماران تجویز شود. همچنین میزان جذب آن تحت تاثیر سایر ترکیبات موجود در رژیم غذایی مانند فیتات ها، فنول ها یا فیبرها قرار می گیرد. گلوکونات آهنی با وجود این که محبوب ترین نوع مکمل آهن است، حاوی مقدار کمی آهن المنتال است.

کامل ترین قرص آهن را بشناسید: قرص فرکوپلاس ویواتیون حاوی آهن بیس گلیسینات است که عوارض گوارشی سایر قرص های آهن را نداشته و جذب بالایی دارد. علاوه بر این حاوی ویتامین ها و مینرال هایی است که جذب آهن را افزایش می دهند و توسط پزشکان برای درمان کمخونی توصیه می شود.

آهن المنتال

محتوای آهن المنتال در هر نوع مکمل آهن شاید یکی از مهمترین ملاحظات در انتخاب نوع مکمل آهن باشد. آهن عنصری به مقدار دقیق آهن که یک قرص یا کپسول مکمل دارد اشاره میکند. این آهنی است که جذب می شود و برای بدن قابل استفاده است.

عوارض جانبی احتمالی مصرف انواع قرص آهن

مصرف انواع قرص آهن چندین عارضه جانبی جزئی دارد که شامل یبوست، گرفتگی معده، اسهال، حالت تهوع، سوء هاضمه و مدفوع سیاه قیری (احتمالا نشانه ای از زخم دستگاه گوارش فوقانی) است. بیشتر عوارض جانبی جزئی مصرف مکمل های آهن پس از سازگاری بدن با مصرف آهن از بین می رود. در صورت تداوم علائم، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید.

جذب آهن

جذب آهن توسط ذخایر آهن بدن کنترل می شود و به طور کلی مقادیر بیشتر توسط افرادی که آهن خون آنها پایین تر است جذب می شود. این بدان معناست که فردی که از کم خونی فقر آهن رنج می برد، ممکن است 90 درصد آهن موجود در مکمل را جذب کند، در حالی که فردی که کمبود آهن ندارد، فقط 10 درصد آهن را مصرف می کند. با وجود این پدیده، به افراد توصیه می شود پیش از مصرف قرص آهن، سطح هموگلوبین و فریتین خون را چک کنند تا از کمبود آهن مطمئن شوند.

آهن شلاته

آهن شلاته یک فرم مکمل آهن است که از نظر شیمیایی تغییر کرده تا بتواند بدون تجزیه شدن از طریق دستگاه گوارش عبور کند. "شلاته" به این معنی است که یونهای فلزی به یونهای غیر فلزی متصل می شوند تا یک مولکول جدید را تشکیل دهند.
از نظر تئوری، این فرایند طوری طراحی شده که آهن بتواند بدون هضم شدن، از طریق فرآیند گوارش عبور کند. در عوض، آهن شلاته به سلولها منتقل می شود و همراه با اسید آمینه ای که به آن متصل است جذب می شود. آهن شلاته با بسیاری از نام های عمومی و برند تجاری شناخته می شود. شلات بیس گلیسینات آهن یکی از رایج ترین نامهای عمومی آن است.

آهن بیس گلیسنات

شلات بیس گلیسینات از دو مولکول گلیسین تشکیل شده است که با پیوندهای کووالانسی به یک آهن متصل می شوند. زیست فراهمی بیشتر این مکمل در سلول های مخاطی باعث جذب آهن بیشتر می شود و به سرعت به بافت های هدف بدن تحویل داده می شود. بنابراین به دوزهای کمتری از آهن برای مکمل درمانی نیاز است، که می تواند منجر به مشکلات گوارشی کمتر و کاهش خطر اضافه بار آهن شود.
خوشبختانه آهن شلاته با گلیسین با مواد غذایی واکنش نمی دهد و سطوح بالای فیتات ها یا فیبرها در رژیم غذایی هیچ مانعی در عملکرد آن ایجاد نمی کند. همچنین جذب بیس گلیسینات آهن با حضور سایر داروها نیز مهار نمی شود. شلات با اسید فیتیک رژیم غذایی رسوب نامحلول ایجاد نمی کند، سبوس و غیره، که منجر به واکنشهای شیمیایی می شوند نمی توانند در مسیر جذب آهن تداخل ایجاد کنند.
تحقیقات نشان داده است که بیس گلیسینات آهن در روده هیدرولیز نمی شود و دست نخورده جذب می شود. پس از جذب در مخاط بافت، شلات هیدرولیز شده و آزاد شدن آهن به داخل پلاسما و بقیه بافتها و اندامهای بدن مشابه بافتهای دیگر تنظیم می شود.
منبع آهن آزاد شده از شلات در بافتهای خون ساز مورد استفاده قرار می گیرد و بخش آمینو اسید از طریق مسیرهای متابولیک طبیعی اسید آمینه متابولیزه می شود. زیرا این شکل از آهن توسط لیگاندهای اسید آمینه محافظت می شود.

سخن آخر

بیس گلیسینات آهن از بهترین انواع قرص آهن است که علاوه بر جذب بهتر، عوارض گوارشی کمتری دارد و بنابراین می تواند برای افراد دچار کمخونی بهترین انتخاب باشد.

نویسنده: نگار رفیعی
منبع: wearefeel

آنمی بیماری است که زمانی رخ می دهد که تعداد گلبول های قرمز یا هموگلوبین کمتر از حد معمول باشد. آنمی شایعترین اختلال خونی است که غالبا با خستگی و ضعف ارتباط دارد. از همین رو آنمی زمانی رخ می دهد که بدن نمی تواند بقدرکافی گلبول های قرمز سالم را در اختیار داشته باشد. گلبول های قرمز خون، اکسیژن را به بافت های بدن می رسانند.

انواع آنمی

علاوه بر آنمی ناشی از فقر آهن که شایعترین نوع آن است، آنمی آپلاستیک، کم خونی داسی شکل، آنمی پرنشیوز و آنمی ناشی از بیماری های مزمن نیز وجود دارند. درمان آنمی برحسب نوع و علت آن انجام می شود.

دلایل آنمی

هریک از انواع آنمی بدلایل مختلف روی می دهد و آنمی ها از خفیف تا شدید متفاوت هستند. گلبول های قرمز خون نقش مهمی در این بیماری دارند. درحالیکه گلبول های سفیدخون با عفونت ها مبارزه می کنند و پلاکت ها به انعقادخون کمک می کنند اما گلبول های قرمزخون، اکسیژن را به تمامی اعضا و بافت های بدن می فرستند. هموگلوبین یک پروتئین غنی از آهن است که در گلبول های قرمزخون یافت می شود. هموگلوبین این امکان را برای گلبول های قرمز خون فراهم می کند تا اکسیژن را از ریه ها به سایر اعضا و بافت های بدن ارسال کند. هموگلوبین، دی اکسیدکربن را از نقاط مختلف بدن حمل کرده و آن را به ریه ها می آورد تا ریه ها بتوانند هنگام بازدم، آن را از بدن خارج کنند. مغز استخوان که در استخوان های بزرگ وجود دارند، گلبول های قرمزخون را تولید می کنند. با این حال ویتامین B12، فولات و سایر موادمغذی که از خوردن موادغذایی بدست می آیند، هموگلوبین و گلبول های قرمزخون را تولید می کنند. اگر بدنتان فاقد این ویتامین ها و موادمغذی است، ممکن است دچار آنمی شوید. علاوه بر نداشتن مقدارکافی از گلبول های قرمزخون، در صورتی دچار آنمی می شوید که سطح گلبول های قرمزخون در بدنتان کافی نباشد و یا وقتی دچار خونریزی می شوید، بدن گلبول های قرمزخون را به سرعت از دست می دهد بطوری که فرصت جایگزینی آن را ندارد.

علایم آنمی

بسته به نوع آنمی ممکن است انواعی از علایم را تجربه کنید. شایعترین علامتی که در تمامی آنمی ها یافت می شود، ضعف و بی حالی است.

شایعترین انواع آنمی

آنمی آپلاستیک

آنمی پلاستیک یک اختلال خونی است که درآن، مغز استخوان-بافت نرم در مرکز استخوان ها-نمی تواند بقدرکافی گلبول های سالم خون را بسازد. به همین دلیل گاهی اوقات به این آنمی، نقص مغزاستخوان گفته می شود. درحالیکه این بیماری نادر است، هرساله بین 600 تا 900 نفر در امریکا به آنمی آپلاستیک مبتلا می شوند. این بیماری نسبت مساوی از مردان و زنان را مبتلا می کند و اکثر افراد بین 20 تا 25 ساله و نیز افراد بالای 60 سال به این بیماری مبتلا می شوند. دقیقا مشخص نیست که چه عاملی باعث وقوع آنمی آپلاستیک می شود اما باورها نشان می دهد که این بیماری می تواند اکتسابی یا توارثی باشد. آنمی آپلاستیک اکتسابی که شایعتر از آنمی آپلاستیک توارثی است، می تواند بدلایل زیر رخ دهد:
توکسین ها شیمی درمانی و پرتودرمانی برای درمان سرطان، بیماری های عفونی مثل هپاتیت، اچ.آی.وی، لوپوس، آرتریت روماتوئید یا سایر بیماری های خودایمن، بارداری، داروهای خاص مثل داروهای آنتی بیوتیک، داروهای سرکوب کننده ایمنی و برخی داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID)، سرطانی که استخوان ها را درگیر می کند. دلایل وقوع آنمی آپلاستیک توارثی که یک بیماری نادر است و بدلیل ژن هایی که از والدین به فرزند منتقل می شود. علایم دیگر آنمی آپلاستیک می تواند شامل خونریزی، عفونت، تهوع و راش پوستی است. این علایم می تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد و بتدریج و به مرور زمان بدتر شود.

سایر علایم شامل ضعف، تنفس تند و درد سینه، سرگیجه بخصوص وقتی که فرد از حالت نشسته یا درازکشیده به حالت ایستاده تغییر وضعیت می دهد، سردرد، بی رنگ شدن پوست، کبودی یا خونریزی فوری، خونریزی غیرقابل کنترل، خون دماغ شدن، خونریزی لثه، مدفوع خونی یا خونریزی شدید قاعدگی، سردی دست ها و پاها، تب بدلیل عفونت، ابتلای مکرر به عفونت یا علایم شبه آنفلوآنزا، ظاهرشدن دانه های کوچک قرمزرنگ روی پوست که نشانه خونریزی زیرپوستی است بالا بودن تپش قلب
تشخیص بیماری نیازمند بایوپسی مغز استخوان است که درآن، با استفاده از یک سوزن خاص، یک تکه کوچک از مغز استخوان و استخوان به همراه خون برداشته می شود و سپس زیر میکروسکوپ قرار می گیرد تا بررسی های بیشتر انجام شود.

کم خونی داسی شکل

کم خونی داسی شکل یک اختلال خونی توارثی است که با کمبود گلبول های قرمز سالم و دوره های دردناک بنام دوره های بحرانی گلبول داسی شکل شناخته می شود. این بیماری ناشی از جهش ژنی است که به بدن می گوید تا هموگلوبین بسازد. هموگلوبین یک پروتئین است که در گلبول های قرمز خون یافت می شود که به مولکول اکسیژن در ریه ها می چسبد و اکسیژن را به تمامی اعضا و بافت های بدن می رساند. درنتیجه جهش، بدن شکل معیوبی از هموگلوبین بنام هموگلوبین s را تولید می کند که باعث می شود گلبول های قرمزخون به شکل داس یا هلالی در بیایند.
گلبول های داسی شکل سفت و چسبنده هستند و جریان خون را در عروق اندام و بافت ها مسدود کرده و باعث درد و افزایش خطر عفونت می شوند. گلبول های داسی شکل عمر کوتاهتری نسبت به گلبول های قرمز سالم دارند که این منجر به کمبود گلبول های قرمزخون و درنهایت آنمی می شود. برای اینکه فرد دچار کم خونی داسی شکل شود، باید دو ژن هموگلوبین داسی شکل را از والدین به ارث ببرد. فردی که یک ژن هموگلوبین داسی شکل را از یک والد و ژن هموگلوبین سالم را از والد دیگر به ارث می برد، مستعد ابتلا به کم خونی داسی شکل است. افرادی که حامل ژن کم خونی داسی شکل هستند، علایم مربوط به این بیماری را ندارند اما در معرض خطر ابتلا به مشکلات پزشکی بوده و می توانند ژن هموگلوبین داسی شکل را به فرزندانشان انتقال دهند. میلیون ها نفر در سراسر دنیا به کم خونی داسی شکل مبتلا هستند. این بیماری در افریقا، خاورمیانه و مدیترانه، امریکای مرکزی و جنوبی و هند یا اجداد و نیاکان آنها شایعتر می باشد. شیوع جهش ژن که باعث ایجاد گلبول های داسی شکل می شود، در مناطقی از دنیا که درگیر مالاریا هستند، بیشتر است. محققان دریافتند که داشتن ژن گلبول های داسی شکل موجب بقا و زنده ماندن افراد در برابر بیماری مالاریا می شود. افریقای مرکزی و غربی بیشتر دچار کم خونی داسی شکل می شوند بطوری که حدود 1 تا 2 درصد از نوزادان به این بیماری مبتلا می شوند.
 

درمان و عوارض آنمی سیکل سل

علایم کم خونی داسی شکل معمولا بعد از 5 یا 6 ماهگی ظاهر می شود. علایم این بیماری شامل درد، تورم دست ها و پاها بخصوص در نوزادان، ابتلای مکرر به عفونت بخصوص ذات الریه خستگی و ضعف، دوره های درد که دوره های بحرانی گلبول داسی شکل نامیده می شود، زمانی رخ می دهد که گلبول های قرمز داسی شکل، جریان خون را در عروق اندام ها و بافت ها مسدود می کنند. بهبود روش های درمانی، روزنه ای برای افراد مبتلا به کم خونی داسی شکل است. قبل از رسیدن به 40 سالگی، تقریبا 15 درصد از کودکان دچار کم خونی داسی شکل قبل از 2 سالگی جان خود را از دست می دهند و بیشتر این کودکان در سن نوجوانی از بین می روند. امروزه بدلیل بهبود روش های درمانی و مراقبت ها، افراد مبتلا به کم خونی داسی شکل می توانند تا دهه 40 و 50 زندگی عمر کنند و به زندگی خود ادامه دهند.

آنمی ناشی از فقر آهن

آنمی ناشی از فقر آهن نوع شایعی از آنمی است و زمانی رخ می دهد که خون بقدر کافی از گلبول های قرمز سالم برخوردار نباشد. آنمی ناشی از فقر آهن شایعترین اختلال تغذیه ای در دنیاست و سازمان بهداشت جهانی بیان می کند که این نوع آنمی باعث شده تا بیش از 30 درصد جمعیت جهان به این آنمی مبتلا شوند. گلبول های قرمزخون، اکسیژن را به بافت های بدن می فرستند و دی اکسیدکربن را از بدن خارج می کنند. اگر تعداد گلبول های قرمزخون کافی نباشد، منجر به خستگی و تنگی نفس می شود. آنمی ناشی از فقرآهن معمولا به مرور زمان ظاهر می شود و بدن، آهن ذخیره شده را جذب می کند و سرانجام این ذخایر نیز به اتمام می رسند. کاهش سطح آهن ممکن است ناشی از یک رژیم غذایی نامناسب و فاقد آهن باشد. گوشت، مرغ، ماهی، لوبیا، توفو، میوه های خشک، سبزیجات برگدار تیره مثل اسفناج و چغندر، غذاهای غنی شده با آهن مثل نان ها و غلات، خوردن غذاها و نوشیدنی های غنی از ویتامین ث مثل آب پرتقال، بروکلی، فلفل و غیره می تواند به بدن در جذب آهن کمک کند.

آشنا شویم: کپسول فرکو ویواتیون

تست آنمی ناشی از فقر آهن

گاهی اوقات اگر بدن قادر به جذب صحیح آهن نباشد، نمی توان از طریق رژیم غذایی، مقدار مناسبی از آهن موردنیاز بدن را بدست آورد. به عنوان مثال افرادی که تحت جراحی روده بوده اند مثل بایپس گاستریک یا افراد مبتلا به بیماری کرون یا سلیاک ممکن است در جذب آهن با مشکل مواجه شوند. جذب آهن با مصرف داروهایی که اسید معده را کاهش می دهند، کمتر می شود. خونریزی دلیل دیگر آنمی ناشی از فقر آهن می باشد زیرا هروقت که بدن، خون از دست می دهد، آهن نیز از بدن خارج می شود. اگر ذخایر آهن در بدن کافی نباشد، احتمال ابتلا به آنمی وجود دارد. خونریزی که منجر به کاهش سطح آهن می شود، می تواند به دلیل قاعدگی های شدید و سنگین، خونریزی فیبروئید(رشد غیرسرطانی) در رحم، زایمان، خونریزی داخلی ناشی از زخم، پولیپ کولون، سرطان کولون، خونریزی مجاری ادرار یا استفاده از داروهای تسکین دهنده درد، جراحت یا جراحی باشد.

علایم آنمی ناشی از فقرآهن بسته به شدت آنمی متفاوت است. اگر دچار آنمی ناشی از فقرآهن از نوع خفیف تا متوسط هستید، ممکن است هیچ گونه علایم یا نشانه ای نداشته باشید. اما هرچه بیماری پیشرفت کند و شرایط بدتر شود، علایم خستگی، رنگ پریدگی، ضعف و بی حالی
تنگی نفس، درد سینه، عفونت های مکرر، سردرد، سرگیجه یا سبکی سر، سردی دست ها و پاها، تورم یا زخم زبان، ترک های پوست اطراف دهان، شکنندگی ناخن، تپش قلب، کم اشتهایی، سندروم پای بی قرار، بزرگ شدن طحال ظاهر می شوند.
اگر مبتلا به آنمی خفیف هستید، پزشک ممکن است یک رژیم غذایی غنی از آهن را به شما توصیه کند. غذاهای غنی از آهن شامل گوشت قرمز بخصوص گوشت گاو و جگر، گوشت مرغ-جگر مرغ سرشار از آهن است، ماهی و صدف خوراکی، سبزیجات برگدار مثل کلم پیچ، اسفناج و بروکلی، لوبیا و نخود،  نان، پاستا و غلات غنی شده با آهن است. دراینجا یادآور می شویم که جذب آهن موجود در سبزیجات کمتر از آهن موجود در گوشت قرمز، مرغ یا غذاهای دریایی است.

آنمی پرنشیوز

آنمی کشنده زمانی رخ می دهد که بدن فاقد ویتامین B12 باشد که این ویتامین برای ساختن گلبول های قرمزخون و سالم نگه داشتن و کارکرد صحیح سیستم عصبی موردنیاز می باشد. اگر مبتلا به آنمی پرنشیوزه هستید، بدن نمی تواند ویتامین B12 را به مقدار کافی از طریق موادغذایی جذب کند زیرا بدن فاقد یک پروتئین بنام فاکتور درونی است که در معده وجود دارد. اگر فاقد این فاکتور هستید، نمی توانید برای پیشگیری از آنمی پرنشیوز کاری انجام دهید. آنمی پرنشیوز می تواند در بین خانواده ها ارثی باشد بنابراین اگر اعضای خانواده دچار آنمی پرنشیوز هستند، شما نیز در معرض خطر ابتلا به این بیماری خواهید بود. در موارد نادر، آنمی پرنشیوز زمانی رخ می دهد که شما ویتامین B12 را به مقدارکافی مصرف نمی کنید. در چنین مواردی، خوردن غذاهای غنی از ویتامین B12 می تواند به درمان این بیماری کمک کند.
گوشت گاو، جگر، مرغ و ماهی، تخم مرغ و محصولات لبنی، نوشیدنی های حاوی سویا و برگرهای سبزیجات، غلات صبحانه غنی شده با ویتامین B12 از منابع آن هستند. کمبود ویتامین B12 می تواند ناشی از سایر عوامل و بیماری ها مثل عفونت، جراحی، داروها و رژیم غذایی رخ دهد که ممکن است با آنمی پرنشیوز مرتبط باشد. بیماری هایی مثل کرون و سلیاک می توانند در جذب ویتامین B12 اختلال ایجاد کنند.

تنظیم: زهرا محبی(کارشناس ارشد تغذیه)
منبع: mayoclinic